10 Mayıs Dünya Sağlık İçin Hareket Günü
10 Mayıs, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesinde fiziksel aktivitenin yararları konusunda toplum bilincini oluşturmak, iyi uygulamalara dikkat çekmek ve fiziksel aktivitenin yararlarını savunmak, okul, ev, işyeri gibi yaşamın her alanında ve her yerde toplum genelinde fiziksel aktiviteye katılımı arttırmak, sağlıklı davranışları ve yaşam tarzlarını teşvik etmek için “Sağlık için Hareket Et Günü” olarak belirlenmiştir.
Düzenli fiziksel aktivitenin kalp hastalığı, inme, diyabet ve çeşitli kanserler gibi bulaşıcı olmayan hastalıkları (BOH) önlemeye ve yönetmeye yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Fiziksel olarak aktif olmak hipertansiyonu önlemeye, sağlıklı vücut ağırlığını korumaya yardımcı olur. Ayrıca ruh sağlığını ve yaşam kalitesini iyileştirebildiği gibi sosyal gelişimimiz ve hatta yaşlılık üzerine de etkileri vardır.
Fiziksel aktivite, günlük yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen her hareket fiziksel aktivite olarak tanımlanmaktadır. Oyun oynamak, ev işleri, bahçe işleri, yürümek, merdiven inip çıkmak, yemek yemek, banyo yapmak gibi günlük yaşamımızı sürdürmek için yapılan etkinliklerin yanı sıra, egzersiz ve spor da fiziksel aktivitedir. Bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığının geliştirilmesinde temel araçlardan biridir.
Dünya Sağlık Örgütüne göre mevcut küresel tahminler dört yetişkinden birinin ve ergenlerin %81'inin yeterince fiziksel aktivite yapmadığını göstermektedir. Ayrıca, ülkeler ekonomik olarak geliştikçe, değişen ulaşım modelleri, iş ve eğlence için artan teknoloji kullanımı, kültürel değerler ve artan hareketsiz davranışlar nedeniyle inaktivite seviyeleri artmakta ve %70'e kadar çıkabilmektedir. Artan fiziksel hareketsizlik sağlık sistemleri, çevre, ekonomik kalkınma, toplum refahı, sosyal gelişim ve yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.
Bakanlığımızca gerçekleştirilen Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2017 sonuçlarına göre kadınların % 53.1’inde; erkeklerin % 31.7’sinde fiziksel aktivite düzeyi düşük bulunmuştur. 15 ve üzeri yaş bireylerde fiziksel aktivitenin DÜŞÜK olma durumu % 42.4 olarak bulunmuştur.
2016 yılında ilkokul 2. Sınıf çocuklarda yapılan Şişmanlık Araştırması’na göre çocukların %36,2’si hafta içi TV seyretme ya da bilgisayarla günde 2 saatten fazla vakit geçirirken bu yüzde hafta sonu %69,9’a çıkmaktadır.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için haftada 150 dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette bir egzersiz yetişkinler açısından yeterlidir. 1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı şiddetlerde toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdırlar. 5-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenler için ise, günde 60 dakika, orta şiddetliden yüksek şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen aktiviteler önerilmektedir. Orta şiddetli aktiviteler sırasında kişi konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Hızlı yürümek, düşük tempolu koşular, dans etmek, ip atlamak, yüzmek, masa tenisi oynamak, yavaş tempoda bisiklet sürmek vb. orta şiddetli aktivite, tempolu koşu, basketbol, futbol, voleybol, hentbol ve tenis oynamak, tempolu dans etmek yüksek şiddetli aktivite örnekleridir.
Günlük yaşamı mümkün olduğunca aktif geçirmek sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır. Daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı koruyup geliştirebilmek için fiziksel aktiviteler düzenli olarak yapılmalı ve yaşamın bir parçası hâline getirilmelidir.