Teknoloji ve Davranışsal Bağımlılıkla Mücadele
Bilişim, bilgi dünyası ile teknoloji dünyası arasındaki köprüyü kuran en önemli etkendir. Bu yüzden teknoloji ve internet hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Teknoloji, hayatımızın vazgeçilmezi olması ile birlikte “Teknoloji ve Davranışsal Bağımlılık” kavramını da beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda bilişim teknolojileri ve internetin bilinçli, güvenli, etkin kullanımı yönünde toplumun farkındalığının, bilinç düzeyinin artırılmasını, aşırı, zararlı düzeyde kullananlara danışmanlık hizmeti verilmesini ve gerekli hallerde tıbbi yardıma erişmelerinin sağlanması amacıyla Davranışsal Bağımlılıkla Mücadele Programı yürütülmektedir. Yine bu doğrultuda birinci basamakta bilişim teknolojilerinin aşırı, zararlı kullanımında çocuklara, gençlere ve yetişkinlere psikososyal destek ve danışmanlık hizmet sunulmaktadır.Çağımızın yeni hastalığı olan bu Teknoloji ve Davranışsal Bağımlılığı nedir?
Teknoloji bağımlılığı nedir?
Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Bunun yanı sıra telefon, bilgisayar,akıllı cihazlar,oyun konsolları vb. aletlerin aşırı ve kontrolsüz kullanımı sonucu ortaya çıkan bir bağımlılıktır. İnternet ve teknoloji bağımlılığı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında yoksunluk yaşadığı bir durum olarak tanımlanmaktadır.
Davranışsal Bağımlılık Nedir?
Vücuda alınan herhangi bir bağımlılık yapıcı madde olmadan, kişinin belli bir davranışı yaparak rahatlama ve huzur hissetmesi, başka bir deyişle kendini ödüllendirmesi olarak tanımlanabilir. Davranışın ödüllendirici özelliği zaman içerisinde bu davranışa bağımlılık geliştirilmesine zemin hazırlar. Davranışsal bağımlılıklar fiziksel hastalık riski oluşturmakla birlikte, daha çok psikolojik ve sosyal problemlere neden olmaktadır. Davranışsal bağımlılıklar karşımıza çeşitli şekillerde çıkmaktadır: kumar bağımlılığı, oyun bağımlılığı, internet ve teknoloji bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı vb.
Davranışsal Bağımlılıkların (teknoloji, internet, oyun vb) belirtileri;
- Aşırı zihinsel meşguliyet,
- Duygudurum değişkenliği,
- Bağımlı olunan davranışın bırakılamaması ya da kontrol edilememesi,
- Bağımlı durumdan alınan hazın her defasında yetersiz kalması,
- Kullanım miktarının ya da süresinin artırılması, zamanının büyük kısmının bağımlı olunan şeye yönelik harcanması,
- Bağımlı olunan durumdan uzak kalınca huzursuzluk, uykusuzluk, öfke gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması,
- Ruhsal, sosyal, adli ya da bedensel bir sorun oluşturmasına rağmen teknolojinin kullanılmaya devam edilmesi
- Kişiler arası çatışma ve tekrarlama gibi bağımlılığın ana bileşenleri temel belirtilerini oluşturur.
Sağlıklı İnternet ve Teknoloji Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
- Kişinin kendi koşulları içerisinde makul sayılabilecek bir sürede,
- Açık bir amaç doğrultusunda,
- Gerçek iletişim ile internet üzerinden iletişim farkının ayrımına vararak,
- Farklı/sanal bir kimliğe bürünmeden kullanma biçiminde tanımlanır.
Bağımlılığı kontrol altına alma yöntemleri
- Günlük internet kullanım saatlerini değiştirin.
- Haftalık internet kullanımı çizelgeleri hazırlayıp, uyulmasını sağlayın.
- Destek grupları ya da aile terapisi gibi yöntemleri hayata geçirin.
- Yapmayı isteyip de fırsat bulamadığı faaliyetleri bir deftere yazmasını sağlayın, internet kullanmak için yoğun istek duyduğunda yazdıklarından birini yapmasını isteyin.
Ne yapmalı?
- Çocuklarınızı arkadaşları ile doğal yollardan görüşmeleri için yönlendirin, akran grupları içerisinde sosyalleşmesini sağlayın.
- Çocuklarınızı yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirin.
- Çocuğunuzun arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, onları bir araya getirecek aktivite planlayın.
- Çocuğunuzun bilgisayar kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın.
- Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin.
- Uzun süreli bilgisayar kullanan çocuğunuzu engelleyemiyorsanız mutlaka uzman yardımı alın.
Ne yapmamalı?
- Akıllı telefon/tablet vs. gibi aletleri çocukları teselli etmek, susturmak için asla kullanmayın.
- Çocukların kontrolsüz ve uzun süre internet kullanmasına izin vermeyin.
- Yemek ve çay saatlerinde bilgisayar başındaki çocuğa servis yapmayın, size katılmasını sağlayın.
- TV veya internet benzeri teknolojik alet merkezli ev düzeni kurmayın.